پلنگ ایرانی در حوزه قفقاز؛ داستانی از «حسرت و امید»

انجمن چند سالی بر روی پلنگ در شمال غرب کشور مطالعاتی انجام داده. سه تا از پارتنرهای انجمن هم در کشور ارمنستان به صورت مشترک در حال حفاظت از جمعیت باقیمانده پلنگ ایرانی ارمنستان هستند.

منطقه حفاظت شده ای به همین دلیل تاسیس کردند و محیط بانان استخدام شده از میان مردم محلی در حال حفاظت ازش هستند. همین امسال هم ده سالگی این منطقه رو جشن گرفتند.

سال نود و هشت که در حال طرح‌ریزی با برای ادامه مطالعات مون در اون نقطه بودیم، تصمیم گرفتیم برای نخستین بار از دوربین‌های تله‌ای در مطالعمون استفاده کنیم تا در فعالیتی مشترک با همکارانمان در اون سوی مرز، جمعیت پلنگ رو به صورت یکپارچه رصد کنیم.

جلسات متعدد و نامه نگاری فروان منتهی به جلسه ای با مدیر کل حفاظت محیط‌زیست استان آذربایجان شرقی در مرداد ماه همان سال شد. مدیر کل وقت یک جمله طلایی گفت:« من به این مطالعه به عنوان یک افتخار ملی نگاه می‌کنم. ما باید نشان بدیم که جمعیت پلنگی که در آن سوی مرز ارس توسط سه کشور [ارمنستان، آذربایجان و نخجوان] حفاظت میشه، ما در ایران توسط یک استان مطالعه و حفاظت می‌کنیم.» جملات امیدوار کننده‌ای بود.

استان پیش از جلسه از تهران بابت همکاری با ما استعلام گرفته بود. پول هم توسط انجمن از دیگر منابع تامین شده بود پس امیدوار بودیم مجوز دوربین گذاری به زودی صادر شود. یکسال گذشت و مجوزی هم صادر نشد. ما که اسپانسر را یک سال با وعده «شنبه هفته بعد» معطل کرده بودیم، مطلع کردیم که مجوز نمی‌دهند و از تلاش بی فایده دست کشیدیم اما حسرت بر دلمان ماند.

یک ماه پیش که از دوستان ارمنی جویا شدم که وضع منطقه پس از جنگ چگونه است؟ گفتند احتمال دارد پلنگ‌ها به سمت ایران بیایند. گفت بیاید دوربین بگذاریم و سریع پایش کنیم‌. با همان حسرت برایش نوشتم:«نمی‌گذارند!»

دیشب این عکس را در صفحه‌شان دیدم. از امید برای جمعیت «کمتر از پانزده عدد» نوشته‌اند. من با آه، از جمعیت اصلی ایرانی ناامید بودم. از «پلنگ قفقاز» نوشته اند. همچین اسمی در منابع علمی نمی‌بینید. شاید حق آن‌هاست که پلنگ را برای خودشان بدانند. حرجی نیست. پلنگ ایرانی که نشود برایش کار کرد، نشود حفظش کرد، برای دیگران می‌شود. آفرین به آنها. حداقل امید ما را برای حفظ این زیبا زنده نگاه می‌دارند. جمعیتی که هسته آن توسط محیط‌بانان ما حفظ شده اما…